जया एकादशी 2020

जया एकादशी चोगडिया मुहूर्त पंचांग म्हणजे

विष्णू

एकादशी उपोषणाची तारीख: 5 फेब्रुवारी,दिवस बुधवार:
 एकादशीची तारीखः 4 फेब्रुवारी 21:51 दुपारी,
 एकादशीची तारीख संपते: 5 फेब्रुवारी, 21:32 दुपारी,
 जया एकादशी पराना मुहूर्त: 6 फेब्रुवारी,
07:06, 09: दुपारी 18 पर्यंत एकूण कालावधीः 2 तास 11 मिनिटे

जया एकादशी २०२० रोजी 

  जया एकादशी पराना म्हणजे उपवास खंडणे. एकादशीच्या उपवासाच्या दुसर्‍या दिवशी सूर्योदयाच्या नंतर एकादशी पारण केले जाते. द्वादशी तिथीच्या आत पारण करणे आवश्यक आहे जोपर्यंत सूर्योदयाच्या अगोदर द्वादशी संपत नाही. द्वादशीमध्ये पराना न करणे एखाद्या गुन्ह्यासारखेच आहे.

 हरि वसरा दरम्यान पारण करू नये. उपवास तोडण्यापूर्वी हरि वसाराची वाट पहायला हवी. द्वादशी तिथीचा हरि वसरा हा पहिला चतुर्थ कालावधी आहे. उपोषणाचा सर्वात जास्त पसंत केलेला वेळ म्हणजे प्रथकाल. मध्यरात्री उपवास खंडित करणे टाळावे.

  काही कारणास्तव एखाद्याला प्रातःकाळात उपवास खंडित करता येत नसेल तर ते एकाने माध्यानंतर केले पाहिजे. कधीकधी एकादशीचे उपवास सलग दोन दिवस सुचविले जाते. असा सल्ला देण्यात आला आहे की कुटुंबासह स्मार्टफोनने फक्त पहिल्याच दिवशी उपवास करावा. संन्यासी, विधवा आणि ज्यांना मोक्षाची इच्छा आहे त्यांच्यासाठी वैकल्पिक एकादशी व्रत, जो दुसरा आहे.

    जेव्हा वैकल्पिक एकादशी व्रत स्मार्टसाठी सुचविले जाते तेव्हा ते वैष्णव एकादशी व्रतासमवेत आहे.

 भगवान विष्णूच्या प्रेमाची आणि आपुलकीच्या शोधात असलेल्या कट्टर भाविकांना दोन्ही दिवसांची एकादशी उपवास ठेवण्याची सूचना आहे. जया एकादशी हा एक उपवास आहे जो हिंदू दिनदर्शिकेत माघ महिन्यात शुक्ल पक्षाच्या (चंद्राचा तेजस्वी पंधरवडा) दरम्यान ‘एकदशी’ तिथीवर पाळला जातो. आपण ग्रेगोरियन कॅलेंडरचे अनुसरण केल्यास ते जानेवारी-फेब्रुवारी महिन्यांच्या दरम्यान येते. असे मानले जाते की जर ही एकादशी गुरुवारी पडली तर ती अधिक शुभ आहे.

   तीन मुख्य हिंदू देवतांपैकी भगवान विष्णूच्या सन्मानार्थ ही एकदशी देखील साजरी केली जाते. जया एकादशी व्रत जवळजवळ सर्व हिंदूंनी, विशेषत: भगवान विष्णू अनुयायी त्यांचे दिव्य आशीर्वाद प्राप्त करण्यासाठी पाळतात. या एकादशीला व्रत ठेवल्यास सर्व पापं धुऊन जातात आणि ती व्यक्ती मोक्षप्राप्ती करेल असा एक विश्वास आहे.

   जया एकादशीला दक्षिण भारतातील काही हिंदू समुदायांमध्ये, विशेषत: कर्नाटक आणि आंध्र प्रदेश या राज्यांमध्ये ‘भूमी एकादशी’ आणि ‘भीष्म एकादशी’ म्हणूनही ओळखले जाते.  

                 

जया एकादशी २०२० बुधवारी 5 फेब्रुवारी रोजी आहे.

   जया एकादशीच्या दिवशी मुख्य निरीक्षक म्हणजे व्रत. भक्त दिवसभर उपवास पाळतात, काही न खाता किंवा प्यायल्याशिवाय राहतात.

   खरं तर व्रत ‘दशमी’ तिथीपासून (दहाव्या दिवशी) सुरू होतो. एकादशीला संपूर्ण व्रत ठेवला पाहिजे यासाठी सूर्योदयानंतर या दिवशी कोणतेही भोजन खाऊ नये. हिंदू भाविक एकादशीच्या सूर्योदयापासून ते ‘द्वादशी’ तिथीच्या सूर्योदय होईपर्यंत (बाराव्या दिवसा) निर्जल व्रत ठेवतात. उपवास करत असताना, त्या व्यक्तीने आपल्या मनात राग, वासना किंवा लोभाच्या भावना येऊ देऊ नयेत. ही व्रत शरीर आणि आत्मा दोन्ही शुद्ध करण्यासाठी आहे. या व्रताच्या निरीक्षकाने द्वादशी तिथीवर आदरणीय ब्राह्मणांना अन्नार्पण करावे आणि मग त्यांचा उपवास खंडित करावा.

    ज्याने व्रत ठेवला आहे त्याने रात्रभर झोपू नये आणि भगवान विष्णूची स्तुती करणारे भजन गाऊ नये. जे लोक पूर्ण उपवास पाळत नाहीत त्यांना दुधावर आणि फळांवर अंशतः उपवास ठेवता येतो. हा अपवाद वृद्ध लोक, गर्भवती महिला आणि गंभीर आजारांनी ग्रस्त अशा लोकांसाठी आहे. ज्यांना जया एकादशीला उपवास नसावा त्यांनादेखील तांदूळ व सर्व प्रकारचे धान्य खाण्यास टाळावे. शरीरावर तेल लावण्यासही परवानगी नाही. जया एकादशीला पूर्ण समर्पण करून भगवान विष्णूची पूजा केली जाते.

   भाविक सूर्योदयानंतर उठतात आणि लवकर स्नान करतात. भगवान विष्णूची छोटी मूर्ती पूजास्थळावर ठेवली जाते आणि भक्तांनी चंदनाची पेस्ट, तीळ, फळे, दीप आणि धूप, भगवानला अर्पण करतात. या दिवशी ‘विष्णू सहस्त्रनाम’ आणि ‘नारायण स्तोत्र’ हे पठण करणे फायद्याचे मानले जाते.

भगवान